Koszty wydania książki można podzielić na koszty przygotowania i koszty druku.
Koszty przygotowania do druku
O ile koszty związane z drukiem książki wydają się oczywiste dla wszystkich, to już z kosztami przygotowania tak nie jest. Debiutanci zwykle są zaskoczeni wysokością kosztu korekty, która z reguły jest najdroższym elementem kosztów przygotowania do druku. Do tego dochodzi skład, projekt okładki oraz inne prace graficzne. Trzeba pamiętać, że są to koszty stałe, które ponosimy tylko raz, niezależnie od wysokości nakładu czy kolejnych dodruków.
Koszt korekty jest pochodną objętości tekstu. Zwykle ustala się z korektorem stawkę za jeden arkusz wydawniczy, czyli 40 000 znaków (ze spacjami). Można przyjąć, że książka o objętości ok. 250 stron (w druku) ma ok. 10 arkuszy wydawniczych. A jaka będzie stawka za arkusz? Rozpiętość może być duża, przy czym najczęściej spotykane stawki to 100-150 zł netto za arkusz, jeśli płacimy bezpośrednio wykonawcy. Czy to oznacza, że korekta przeciętnej książki będzie kosztować 1000-1500 zł? Niezupełnie. Jest wiele czynników, które wpływają na ostateczną cenę korekty:
- Stopień trudności tekstu
W przypadku prozy wprawny korektor nie powinien mieć powodów, żeby specjalnie podnosić stawkę. Co innego, gdy mamy do czynienia z tekstem naukowym, ze specjalistyczną tematyką, terminologią itd. Wówczas nie każdy korektor będzie kompetentny, a wyspecjalizowani cenią się zdecydowanie powyżej średniej, licząc sobie nawet 100% więcej. - Objętość tekstu
W przypadku książek, gdzie tekstu jest niewiele (np. albumy, bajki dla dzieci), stawka za arkusz będzie zdecydowanie wyższa. Wynika to z tego, że przy każdej książce czy zleceniu należy wykonać pewne stałe czynności, niezależnie od objętości tekstu. A zatem – gdy mamy do czynienia z książką dla dzieci o objętości 20 000 znaków, nie spodziewajmy się, że za jej korektę zapłacimy tylko 50 zł. - Rodzaj korekty
Powszechnie używa się dwóch terminów – korekta i redakcja. W praktyce dobry korektor jest także redaktorem, ponieważ jego zadanie nie ogranicza się do wyłapania literówek. Więcej na ten temat znajdziesz w rozdziale 10. „Obróbka tekstu”. Warto sobie uzmysłowić, na czym polega rzetelne przygotowanie tekstu przez wydawnictwo. Nigdy nie jest tak, że wystarcza jedna korekta, czyli jedno czytanie tekstu książki. Człowiek to nie maszyna i nawet najlepsi w tym fachu nie są w stanie wyłapać wszystkich błędów. Najlepiej, jeśli to dwie różne osoby czytają ten sam tekst – jedna po drugiej. Pierwsza skupia się bardziej na redakcji, koresponduje z autorem, wyjaśniając wątpliwości, sugeruje różnego rodzaju zmiany, a druga skupia się na korekcie czysto językowej. Mamy więc już dwie osoby, które pracują nad naszą książką. A zatem trzeba zapłacić każdej z osobna. - Opieka wydawnictwa
Jeśli współpracujemy bezpośrednio z korektorem czy korektorami, to płacimy im ustaloną kwotę i na tym koniec. Natomiast jeżeli zlecamy korektę wydawnictwu, to oczywiste będzie, że wydawca doliczy swoją marżę. Czy warto więc korzystać z usług wydawnictwa? I tak, i nie. Co prawda zwykle zapłacimy więcej, ale dobry wydawca współpracuje tylko ze sprawdzonymi korektorami. Dobry korektor to skarb, a skarby nie są powszechnie dostępne, bo mają deficyt czasu. Więc jeśli nie mamy pewności co do kwalifikacji korektora, to lepiej zdać się na wydawnictwo.
Kolejnym etapem przygotowania publikacji do druku będzie skład. O ile książka zawiera wyłącznie tekst, to skład jest łatwo policzalny i stosunkowo tani. Podobnie jak w przypadku korekty, koszty składu zależą od liczby arkuszy wydawniczych, przy czym stawka powinna być zdecydowanie niższa – ok. 50-100 zł za arkusz. Jeśli oprócz tekstu dochodzi jeszcze pewna, ale jednak ograniczona liczba ilustracji (gotowych, wcześniej przygotowanych do druku), to nie powinno to wpłynąć na koszt całkowity. Ale gdy trzeba będzie złożyć kilkadziesiąt stron wklejek ze zdjęciami, to oczywiście koszty wzrosną.
Zupełnie inaczej ma się rzecz, gdy wydajemy książki niestandardowe, np. albumowe czy dla dzieci. Wówczas to łamacz będzie miał więcej pracy niż korektor, więc i koszt składu będzie liczony zupełnie inaczej, np. stawka od jednej strony. Dla przykładu, skład 300-stronicowej powieści powinien zamknąć się w kwocie 1000 zł. Ale już złożenie 150-stronicowego albumu, gdzie każda strona ma różną liczbę zdjęć, niebanalny layout, rozbudowane podpisy itd., może kosztować i 10 000 zł.
Często w ramach składu (bo robi to ta sama osoba) wykonuje się szereg prac graficznych, związanych głównie z obróbką ilustracji. Często też autor dostarcza różne materiały do skanowania. Koszt tych prac zależy od ich skali i także należy się z nimi liczyć.
Osobną sprawą jest wykonanie ilustracji od podstaw – np. w formie rysunków (bajki dla dzieci), czy mapek (książki podróżnicze). Tu umawiamy się na stawkę od ilustracji (czy mapki). Koszty zilustrowania książki dla dzieci zależą od liczby ilustracji, ale także od tego, kto je wykonuje. Jeśli jest to wzięty ilustrator, mający na koncie cenione książki, to przyjdzie nam zapłacić kwotę powyżej 10 000 zł. Możemy jednak skorzystać z usług początkujących artystów, których stawki są „na każdą kieszeń”. Przy tej okazji należy pamiętać, że wysokość stawek nie jest jedynym problemem. W przypadku ilustratorów problemem może być czas i terminowość. Ci najlepsi mają zajęte terminy nawet na dwa lata z góry. Z kolei u pozostałych – jak to bywa u artystów – różnie bywa z natchnieniem, a tym samym z dotrzymywaniem terminów…
Ostatnim kosztem przygotowania do druku będzie projekt okładki. Stawki profesjonalistów zaczynają się od 500 zł, zwykle kończą się na 1000 zł.
Koszty druku
Koszty samego druku zależą głównie od następujących parametrów:
- technika druku (druk offsetowy czy cyfrowy),
- objętość (liczba stron),
- format (A4, A5, B5 itp.),
- kolor czy czarno-biały,
- nakład (liczba egzemplarzy jednorazowego druku),
- rodzaj okładki (twarda, miękka, foliowana, lakierowana itp.),
- sposób oprawy (szyta czy klejona).
Przy tak dużej liczbie parametrów ostateczny koszt druku jednego egzemplarza książki może więc wynieść zarówno kilka, jak i kilkanaście złotych. Chyba że drukujesz zaledwie kilka egzemplarzy. Wówczas koszt druku cyfrowego może wynieść nawet sto złotych za egzemplarz.
Jeśli chodzi o powyższe parametry mające wpływ na koszt druku, w dużej części definiuje je typ książki, którą chcemy wydać – czy jest to album z kolorowymi zdjęciami, czy prosta czarno-biała broszurowa książeczka z kilkoma opowiadaniami. Warto też zastanowić się nad tym, jaką strategię przyjąć, jeśli chodzi o drukowanie docelowego nakładu. Czy drukować duży nakład w całości, czy lepiej stopniowo mniejszymi partiami. Do tego dochodzi potencjał sprzedażowy. Im jako autor jesteś bardziej znaną osobą, im większy masz krąg odbiorców, do których potrafisz dotrzeć, tym większy nakład możesz wziąć pod uwagę w druku na początek.
